اینترنت، عملیات روانی و پیشبینی رفتار
سخن سردبیر: حجتاله مرادی
اينترنت ابزاري است كه به ناگهان از ميان تاريكي و ابهام، به جهان واقعي راه گشود. اين ابزار كه روزگاري رسانه ارتباطي پر رمز و راز فرهيختگان و پژوهشگران به شمار ميرفت، هم اينك تقريباً به خدمت همه فعاليتهاي آدمي از خريد و فروش و مسائل نظامي گرفته تا پژوهش و شورش و عصيان در آمده است. از اينترنت براي تماس با دوستان و همكاران، داد و ستد، انجام پژوهش، تبادل دادهها، ديدار با بيگانگان، طرحريزي توطئه و تباني با ديگران و حتي عمليات نظامي استفاده ميشود. اينترنت در همه جوامع ابزار و رسانه اطلاعاتي بسيار مهم و مؤثري است، اما نكته درخور توجه آنكه مانند شمشير دولبهاي است؛ زيرا هيچ يك از دولتها از نظر (قانوني، اجتماعي و سياسي) براي استفاده از اينترنت با محدوديت و ممنوعيتي روبهرو نيستند و از طريق آن ميتوانند به طور مؤثري، حمايت و پشتيباني عموم مردم را جلب كنند. اينترنت رسانهاي با برد خوب و تأثير و نفوذ بسيار زياد روي مخاطب است.
|
|
رهیافت روانی در سیاست امریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران 4-2001
نویسنده: دكتر پرويز امامزاده فرد
اشاره
مقاله حاضر به بررسي تلاشهاي تبليغاتي محافل مختلف امريكايي براي تحت تأثير قراردادن جمهوري اسلامي ايران طي چهارسال دورة نخست رياستجمهوري جرج بوش ميپردازد. آنچه مسلم است دولت بوش در دوره نخست زمامداري خود بيشتر با به كارگيري قدرت نرم به مقابله با جمهوري اسلامي پرداخته است و از اين رهگذر بيشترين بهرهبرداري را از ابزارهاي رواني ـ تبليغي در راستاي منافع ملي خود كرده است. در اين مقاله نويسنده ضمن تقسيمبندي زماني دوره حكومت دولت بوش با استفاده از دادههاي عيني و عملكردهاي دولت بوش به بررسي رفتار امريكاييها در طول چهارسال گذشته پرداخته است. در پايان ضمن تقسيمبندي مخاطبان آماج حملات رواني امريكا، اهداف اين كشور از عمليات رواني عليه جمهوري اسلامي را برشمرده است. اين مقاله از آن جهت كه با رويكرد رواني به تحليل رفتار دولتمردان امريكا پرداخته است توسط فصلنامه عمليات رواني انتشار يافته است تا انشاا... نويسنده محترم راهكارهاي عملي مقابله با شيوههاي رواني امريكا را در مقالهاي ديگر ارائه فرمايند.
|
|
مغز آماج عملیات روانی
نویسنده: دكتر محمدحسين الياسي
همواره يكي از آرزوهاي عوامل تبليغات و عمليات رواني دستيابي به ساز و كارهايي بوده است كه با بهرهگيري از آنها بتوانند رفتار آماجهاي خويش را كنترل كنند. پيشرفتهاي حاصل در قلمرو علوم اعصاب، رفتار و زيستشناسي رفتار، عوامل عمليات رواني را به چنين هدفي نزديك ساخته است. امروزه آنان ميدانند كه برخي پيامهاي تبليغاتي و عمليات رواني قادرند هم بر ساختارهاي مغزي تأثير بگذارند، هم انتقالدهندههاي شيميايي مغز را دستكاري كنند و هم هورمونهاي مترشحه از غدد درونريز را تحت تأثير قرار دهند. به همين سبب، به نظر ميرسد در مقايسه با گذشته، مهار و كنترل مخاطبان آماج، بسيار آسانتر شده است و بيم آن ميرود كه روزي عوامل عمليات رواني با اندك هزينهاي بتوانند گروههاي وسيعي از مخاطبان آماج را تحت انقياد خويش درآورند.
واژگان كليدي: مغز، عمليات رواني، انتقالدهندههاي عصبي، غدد درونريز، بادامه.
|
|
متقاعدسازی افکار عمومی در ایالات متحده و انگلستان برای اقدام نظامی در عراق
نویسنده: دكتر آرمين اميني
چكيده
متقاعدسازي افكار عمومي در زمينة مقولههاي راهبردي ـ امنيتي، يكي از عوامل مؤثر در پيشبرد اهداف قدرتهاي بزرگ در عرصه تعاملات بينالمللي بوده است.
اين مقوله، به ويژه در دوره پساجنگ سرد (از سال 1991 تاكنون)، به دليل دگرگونيهاي به وقوع پيوسته در قواعد بازيهاي بينالمللي، روند ژئوپليتيكي حاكم بر تعاملات بينالمللي و جايگزيني مسائل نرمافزاري فرهنگي ـ روانشناختي، به مثابه عوامل سيال بينالمللي به جاي مقولههاي سختافزاي راهبردي، اهميت زيادي دارد.
در اين مقاله سعي شده است تا زمينههاي شكلدهي و متقاعدسازي افكار عمومي در كشورهاي انگلستان و ايالات متحده امريكا در زمينه پيشبرد يكجانبهگرايي راهبردي ـ امنيتي، مدنظر قرار گيرد، همچنين به اين مسئله پرداخته ميشود كه جايگاه مهندسي افكار عمومي در دولتهاي بوش و بلر، پس از رويداد يازدهم سپتامبر 2001 به مثابه نقطه عطفي در عرصة نظام بينالملل، چگونه است.
واژگان كليدي: يازدهم سپتامبر، افكار عمومي، متقاعدسازي، مديريت تبليغات، فريب، روند ژئوپلينوميك، يكجانبهگرايي در نظامبينالملل، نومحافظهكاران.
|
|
استراتژی تولید وحشت و بهرهگیری از اضطراب غیرعقلانی در عملیات روانی
نویسنده: اعظم حسيني
چكيده
ساختار رواني بشر متشكل از چارچوبي است كه تمامي عكسالعملها و رفتار آدمي از آن ريشه ميگيرد. براي نمونه، پديده رواني ترس، عكسالعملهايي را در اندام موجود زنده ظاهر ميكند كه به اشكال گوناگون درك و دريافت ميشود. هرچند از نظر علمي جسم ما ماهيتي جداي از روان دارد ولي كاركرد درست و يا نادرست سيستمهاي مختلف آن به طور آشكاري در روان تأثير ميگذارد و موجب تعادل يا عدم تعادل آن ميشود. ريشههاي درخت استعمار از خاك وحشت و هراس تودههاي مردم تغذيه ميكند، اتفاقا استعمار و ترس، افزون بر اينكه در رابطه متقابل با همديگر هستند، رابطه علت و معلولي نيز دارند. بدين ترتيب كه، هرچه وحشت بيشتر باشد، نظام سلطه تواناتر و هرچه وحشت كمتر باشد، نظام سلطه ضعيفتر خواهد بود. همچنين، شهامت و جسارت بيشتر، آزادي بيشتري را به همراه ميآورد و جسارت و شهامت كمتر، آزادي كمتري را در پي دارد. از نظر روانشناسي نيز، انسان هرچه بيشتر بترسد بيشتر تمكين ميكند؛ يعني، ترس انسان، تمكين ميآورد. از ديدگاه روانشناسي اجتماعي، شيوع اعتياد به ترس، هراس اجتماعي را به دنبال دارد و از اينجاست كه ابرقدرتها بر ملل ضعيف سلطه پيدا ميكنند. در اين مقاله، ترس و وحشت به عقلاني و غيرعقلاني تقسيم ميشود. سپس، سوء استفاده سازمانهاي تروريستي از روانشناسي مورد بحث قرار ميگيرد. شخصي كردن حمله در نتيجه ترس و وحشت، بهرهگيري تروريستها از رسانهها، نقش رسانهها و دولت در مقابله با استراتژيهاي توليد وحشت، بهرهگيري از ترس غيرعقلاني و حتي، خرافات در عمليات رواني، آن هم به وسيله كارشناسان نظامي ايالات متحده، موضوعات ديگري هستند كه در اين مقاله به تفصيل درباره آنها سخن گفته شده است.
واژگان کلیدی: وحشت، ترس غيرعقلاني، رسانهها، باورها و ارزشهاي مخاطبان، خرافات. ترور، اضطراب، عمليات رواني
|
|
اینترنت و عملیات روانی
نویسنده: آنجلا ماريالانگو/عبدالمجيد حيدري
اشاره
فناوري مدرن، زمينهها و بسترهاي عمليات رواني را عليه كشورها گسترش داده است. از جمله فناوريهايي كه به كشورها امكان ميدهد تا عقايد و افكار خود را عليه جامعه آماج به كار بگيرند اينترنت است. اينترنت يكي از ابزارهاي مهم عمليات رواني ...... عليه كشورها در دهه پاياني قرن بيستم و سالهاي اوليه قرن بيست و يكم است. با نگاهي اجمالي به پديده اينترنت ميتوان اين وسيله را هم يك تهديد و هم يك فرصت به حساب آورد. بنابراين استفاده از اين ابزار، ميتواند در چالشهاي آتي به ما آسيب و يا ياري رساند به شرط آنكه زمينهها و بسترهاي نرمافزاري و سختافزاري آن در حوزههاي عمليات رواني و علوم انفورماتيك فراهم گردد. در اين مقاله نويسنده به طور اختصار سعي دارد كاربرد اينترنت در حوزه عمليات رواني را شرح دهد سپس با استفاده از مطالعات موردي، خوانندگان را با شيوههاي اين ابزار در دو سوي ميدان نبرد آشنا گرداند.
واژگان كليدي: اينترنت، عمليات رواني، ميدان نبرد اطلاعات، جنگ افكار، ديپلماسي عمومي، بوسني و هرزگوين، صربستان.
|
|
مبانی تئوریک عملیات روانی در الگوهای علوم اجتماعی
تبارشناسي مفهوم سلطه در ذهنيتهاي پيشامدرن, مدرن و پسامدرن
نویسنده: دكتر عليرضا بياباننورد
اشاره
در طول تاريخ بشريت, سلطههاي گوناگون همواره انسانها را تهديد ميكردهاند. سلطه با توجه به ماهيت خود داراي ابعاد بيروني و دروني است. اين مقاله استدلال ميكند كه سلطه در دنياي مدرن بيشتر از سمت سلطههاي بيروني به سلطههاي دروني كشيده شده است و در واقع ابعاد آن به صورت جنبههاي ناملموس و دروني به جهت حفظ قدرت و سيطرة نظامهاي غربي و ايدئولوژيهاي حاكم بر آنها درآمده است.
واژگان كليدي: سلطه, عمليات رواني, دانش, قدرت, عقلانيت ابزاري, استعمار, انسان تك ساحتي, وانموده.
|
|
نظام نوین جهانی، اسلام و عملیات روانی
نویسنده: دكتر سعد العبيدي، قبس زعفراني
چكيده
انسان كنوني در جوامع مختلف با بحرانهاي متعددي مواجه است. يكي از مهمترين اين بحرانها, بحران هويت يا مشكل ثبات و استقرار است. پايه و اساس اين بحران, جنگي است كه ميان گروهي از قدرتمندان از يك سو و گروه ديگري از قدرتمندان از سوي ديگر و يا ميان قدرتمندان از يك سو و مستضعفان از سوي ديگر و يا ميان خود مستضعفان درگير است. بيشك پيامد اين جنگها و خصومتها, بحرانهاي مستمر و مصايبي است كه روانشناسان و جامعهشناسان در مورد بافت, ماهيت, دلايل وقوع, ابعاد زيرساختي و دلايل اولية وقوع آنها يا به عبارت بهتر ريشههاي تاريخي آنها با يكديگر اختلاف نظر دارند. اين اختلاف نظرها در گستره, اهداف و شيوههاي مورد استفاده در اين بحرانها و پيچيدگيهاي رواني انسان ريشه دارد كه باعث ميشود تناقضهاي عميقي در ديدگاهها و برخورد با بحرانها يا رهايي از آنها به وجود آيد.
|
|
عملیات روانی و دیپلماسی رسانهای
نویسنده: حسن سبيلان اردستاني
اشاره
برخلاف تصور اوليه، ارتباطات انساني به هيچ وجه منحصر به ارتباط چهره به چهره انسانها نيست. بيش از دويست سال است كه هنر ارتباط جمعي به صورت واقعيت فراگير جامعه انساني در آمده و موجب پيشرفت عظيم ارتباطات شده است. وسايل ارتباط جمعي، با در دسترس قرار دادن برنامهها، فرهنگ جديدي را به وجود ميآورند. در كشورهاي در حال توسعه، فرهنگ جديد با القاء فرهنگي دولتهاي صاحب فناوري ارتباطات همراه است و كشورها را در معرض تهاجم فرهنگي قرار ميدهد. اين امر به تعارض در فرهنگ و هويت اجتماعي، فرهنگي و قومي منجر ميشود. در مقاله حاضر ضمن بررسي مفاهيم عمليات رواني و ديپلماسي عمومي و رسانهاي به تفاوتهاي حوزه علمي آنها پرداخته ميشود و ديپلماسي رسانهاي به منزلة ابزار عمليات رواني مورد بررسي قرار ميگيرد. هدف از ديپلماسي رسانهاي در عمليات رواني ايجاد تنفر و دشمني نسبت به حاكميت آماج، اعمال فشارهاي سياسي، فرهنگي و نظامي كشورهاي ديگر عليه كشور آماج، ايجاد رغبت و علاقه در مخاطبان كشور آماج نسبت به كشور كارگزار و مشروعيتبخشي و توجيه اعمال و رفتار كارگزاران عمليات رواني يا ديپلماسي رسانهاي است. در پايان براي مقابله با روند ديپلماسي رسانهاي دشمن سه راه كار پيشنهاد ميشود 1ـ تقويت بنيه اطلاعاتي و خبري؛ 2ـ تقويت بنيه تبليغاتي؛ و 3ـ استفاده از شيوههاي ضد تبليغ.
واژگان كليدي: عمليات رواني، ديپلماسي عمومي، ديپلماسي رسانهاي، ابزارهاي عمليات رواني ديپلماسي رسانهاي، تبليغات رواني، اينترنت.
|
|
ابعاد اطمینانسازی سناریوهای دسترسی امریکا به متحدین در شرایط بحرانی
نویسنده: دكتر حميد هاديان
چكيده
امروزه ستون فقرات و سلسله اعصاب انقلاب در امور سختافزاري و نرمافزاري نظامي، فناوري برتر است كه استراتژي نظامي و سياستگذاري دفاعي كشورها را شديدا تحت تأثير قرار داده است. فناوري برتر ارتباطي، اطلاعات و شبكهاي مبتني بر شعور هوشمند تقسيم اطلاعات با هدف تقسيم پيروزي به آمادهسازي نيروهاي عملياتي در سطح مجازي مبتني بر شبيهسازي ميپردازند و آنگاه به اجراي مأموريتهاي محوله مبادرت ميورزند. به نظر ميرسيد كه "شعار هر چه در ميدان آموزش عراق (تهاجم) بريزي تا در ميدان رزم كمتر خون بريزي" در حال وقوع عيني است. يكي از مظاهر عيني فناوري ارتباطي و شبكهاي، ارتباط هويت ژنتيكي براي اجراي مأموريتهاي راهبري و عمليات - نجات و نيز يكي از چهرههاي جديد عمليات رواني، شبيهسازي كاركتر فكري مولد تهديدات ضد دسترسي براي اتخاذ تصميمهاي پيروزمندانه براي دسترسي به متحدين در شرايط اضطراري است.
واژگان كليدي: متدلوژی شبیهسازی، شبیهسازی دسترسی، رویکرد چندبعدی و پروژه هیماکس، نیروهای میان وزن هوابرد، فرماندهی مرکب و تمرینات بحرانی استراتژیک، فناوری ارتباط هویت ژنتیک و شبیهسازی کارکتر فکری شخصیتهای حقوقی و حقیقی هدف.
|
|
چه کسی صاحب اختیار است؟ روابط کنونی رسانهها و مخاطبان و تلاش آنان برای دستیابی به مدیریت ادراک
نویسنده:اس.سي.دريسول/جعفر ساسان
چكيده
توليد محتوا و معناي برنامههاي رسانهها از ايام گذشته، وظيفه منحصر به فرد متخصصان رسانهها يا توليدكنندگان برنامههاي خبري بوده است. در گذشته و در تلاش براي فهم ماهيت يا كيفيت تأثيرات بالقوه رسانهها، عمدتا عقيده بر اين بود كه مخاطبان نقش كمرنگي در اين خصوص دارند هرچند تحقيقات به روشني نشان ميدهد كه مخاطبان نقش بسيار مهمي در پيدايش اطلاعاتي كه رسانهها ارائه ميميدهند، بازي ميكنند (نيومان وكريگلر، 1992 و فيلو، 1993). اما اين حقيقت، شناختي را موجب ميشود كه در اثر تغيير در روشي كه در آن ارتباطات و نقش واسطهاي رسانهها، مفهومگذاري و مطالعه شده است، بهدست ميآيد. بسياري از رويكردهاي معاصر در زمينه روابط با رسانهها و مخاطبان كه يك رويكرد مخاطبمحور بزرگتر ارائه دادهاند، ثابت كردهاند كه ارسال برنامههاي رسانهها، تنها نيمي از ماجراست. مخاطبان هميشه فعالتر از استفادهكنندگان منفعل اطلاعات بوده و هستند و فناوري جديد، امكانات تعاملي بيشتري فراهم كرده است. تفاوت بين دريافتكننده و توليدكننده به طور فزاينده مبهم و پيچيده ميشود.
واژگان كليدي: رسانهها، ارتباطات، مديريت ادراك، مخاطبان، دريافت كننده، توليد كننده، مصرف ـ لذت.
|
|
عملیات فریب در عملیات روانی
گردآوري و ترجمه: پريسا كريمينيا
چكيده
اين مقاله به مفاهيم عمليات و اقدامات فريب و همچنين ملاحظات عمليات رواني در حمايت از عمليات فريب ميپردازد. عمليات فريب در طي عمليات ميتواند از عمليات نظامي پشتيباني كند. تاريخ نشان ميدهد كه چگونه افراد متعددي در زمان صلح، منازعه و جنگ تحت تأثير عمليات فريب قرار گرفتهاند. بنابراين شناخت كاركردها، تأثيرات و چگونگي اين عمليات، ما را در دستيابي به موفقيت رهنمون ميسازد.
واژگان كليدي: عمليات فريب، عمليات رواني، اقدامات فريب، عمليات نظامي، فريب استراتژيك، فريب عملياتي، فريب تاكتيكي، وانمود، نمايش، نيرنگ، تظاهر.
|
|
جنگ مجازی؛ تقابل ذهن و عین
نویسنده:مجيد عباسي اشلقي
چكيده
جنگ مجازي و تقابل ذهن و عين دو مقولهاي هستند كه بايد در ارتباط با يكديگر مورد بررسي قرار بگيرند؛ نكتهاي كه در مقالات تخصصي جنگ كمتر به آن توجه شده است. بررسي تقابل ذهن و عين به موازات دگرگوني در حوزههاي جنگ است، در واقع، اين حوزه جديد جنگ، تلفيقي از نظريه و اطلاعات و پيشرفتهاي حوزه الكترونيك محسوب ميشود. اين مقاله، علاوه بر تشريح رهيافتهاي نظري، از منظر تجربي به بررسي تعامل ميان ذهن و عين و دگرگونيهاي حوزه الكترونيك و تغيير نگرش پرداخته است در پايان با نقد الگوهاي جنگ مجازي بر تقويت جنبههاي رواني جنگ تأكيد ميكند.
واژگان كليدي: جنگ مجازي، ذهن، عين، فناوري شبيهسازي ذهني واقعيت، تصاوير تلويزيوني، پسا مدرن، عوامل رواني، جنگ واقعي، انقلاب در امور نظامي.
|
|
مورخان نوین، یهودیانی که از خود متنفر میشوند
نویسنده: قبس زعفراني
چكيده
عمليات رواني از جمله جنگهايي است كه بدون جنگ و خونريزي نتايج مثبت بسياري به همراه دارد و مورد توجه بسياري از كشورها از جمله جهان غرب، امريكا و به ويژه رژيم صهيونيستي است. در اين اواخر جنبشي در رژيم صهيونيستي سر بر آورده كه نام جنبش مورخان نوين را به خود گرفته است. ديدگاهها و نظراتي كه اين جنبش مطرح ميسازد با آنچه صهيونيستها به طور خاص و يهود به طور عام مطرح ميكردند، تفاوت فاحش دارد. برخي ظهور اين جنبش را ساخته و پرداخته خود رژيم صهيونيستي ميدانند تا با وارد ساختن جهان اسلام و جهان غرب به عمليات رواني نوين به اهداف موردنظر خويش دست يابد.
واژگان كليدي: مورخان نوين يهودي، عمليات رواني، قوم سامي، تاريخ صهيونيسم، رژيم صهيونيستي، اعراب، فريب.
|
|
عملیات روانی در نبرد سلطه
نویسنده: ابراهيم لطفيان
چكيده
مقاله حاضر به بررسي عملكرد عمليات رواني دولت امريكا در جنگ سلطه ميپردازد. مهمترين سؤالي در این زمینه، چگونگي كاركرد عمليات رواني امريكا در اين جنگ است؟ چه عواملي سبب فروپاشي رواني نيروهاي نظامي عراق شد؟ چرا مردم عراق در مراحل اوليه در مقابل اين تهاجم سكوت اختيار كردند و به نفع طرفين درگير وارد عمل نشدند؟ دولت عراق چگونه به مقابله با اين تهاجم رواني پرداخت؟ در اين راستا سعي شده است در پاسخ به سؤالات ياد شده با بررسي روند شكلگيري عمليات رواني به كاركردهاي نظامي آن پرداخته و در پايان دستاوردهاي اين نوع عمليات برشمرده شود.
واژهگان كليدي: نبرد سلطه، عمليات رواني، عراق، تبليغات رواني، ارتش عراق، ارتش امريكا.
|
|
گزارش همایش
نویسنده: حميد نيكرو
دومين همايش عمليات رواني به كوشش اداره تبليغات معاونت فرهنگي ستاد مشترك سپاه از تاريخ 20/10/83 تا 22/10/83 در مجموعه فرهنگي الغدير برگزار گرديد. اين همايش با حضور مسئولان، مديران و كارشناسان فرهنگي و عمليات رواني سپاه از سراسر كشور برپا شد. با توجه به مجموعه شركتكنندگان و اهميت موضوع عمليات رواني، روند برنامهها در چارچوب مباحث گوناگون در حوزه عمليات رواني و جنگ رسانهاي توسط صاحبنظران مجرب در اين حوزه تدوين و در مجموع با حضور ده تن از اساتيد طي سه روز به تبادل نظر و پرسش و پاسخ پرداخته شد. آنچه ميتوان هدف برگزاري اين همايش مطرح كرد توجه به گسترة فعاليتها و اقدامات امريكا و رژيم صهيونيستي از طريق عمليات رواني و جنگ رسانهاي عليه جهان اسلام و انقلاب اسلامي است كه همهجانبه و پيوسته اجرا ميشود و از سوي ديگر ـ آشنا نمودن كارگزاران و عناصر فرهنگي با اين حوزه مهم و شيوههاي خنثيسازي آن و نحوه مقابله با حملات رواني است.
|
|
معرفی کتاب: تبلیغات در رسانههای ارتباط جمعی(1) و (2)
نام كتاب: تبليغات در رسانههاي ارتباط جمعي
نويسنده: دكتر جيهان احمد رشتي
مترجم: عبدالجليل شريزاده
ناشر: معاونت فرهنگي ستاد مشترك سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، اداره تبليغات
تعداد صفحه: 1023 صفحه؛ چاپ 1383
معرفي: حميد نيكرو
|